Iran bắt giữ tàu MSC Aries gần Eo biển Hormuz

Các lực lượng quân sự Iran đã đột nhập và chiếm quyền kiểm soát một tàu container lớn thuộc Công ty Vận tải Hàng hải Địa Trung Hải MSC, buộc tàu này phải chuyển hướng vào vùng biển Iran. Trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang, truyền thông Iran cho rằng tàu 158.000 tấn MSC Aries (đóng 2020, dài 366 mét, sức chứa 15.000 TEU) là tàu của Israel nhưng chưa hề đưa ra cáo buộc cụ thể nào về nguyên nhân bắt giữ.

MSC đã phát đi một thông báo ngắn xác nhận việc tàu bị chiếm đoạt và hướng về Iran, và cho biết họ đang "làm việc chặt chẽ với các cơ quan liên quan để đảm bảo an toàn cho 25 thủy thủ đoàn và sự trở về nguyên vẹn của tàu."

Tàu MSC Aries, đăng ký tại Bồ Đào Nha và thuộc sở hữu của một công ty liên kết của Zodiac Maritime, đã rời cảng Khalifa ở UAE đi Ấn Độ. MSC hoạt động dưới tư cách là bên thuê tàu trần, chịu trách nhiệm về nhân sự và hoạt động khai thác của tàu.

Theo như được tường thuật lại, khi đang tiến đến gần Eo biển Hormuz, cách Fujairah của UAE khoảng 50 hải lý về phía Đông, một trực thăng Iran đã tiếp cận và lực lượng quân sự đã tràn xuống tàu từ trực thăng. Đoạn video ghi lại từ tàu cho thấy thủy thủ đoàn được nghe thấy nói "Đừng ra ngoài," sau đó là lệnh cho các đồng nghiệp lên cầu tàu. Các báo cáo truyền thông cho biết 17 trong số 25 thành viên thủy thủ đoàn là công dân Ấn Độ. Associated Press dẫn lời các nguồn tin không nêu tên cho biết Ấn Độ đã liên lạc với Iran yêu cầu trả tự do ngay lập tức cho các thủy thủ đoàn.

Nguồn ảnh: Mehr News

Sự kiện này đang bị lên án rộng rãi với những lời kêu gọi mạnh mẽ về việc thả tự do cho tàu. Phòng Thương mại Quốc tế đã phát đi một tuyên bố cho rằng đây là “sự vi phạm trực tiếp đối với luật pháp quốc tế”. “Việc Iran bắt giữ tàu MSC Aries là một sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và là một cuộc tấn công vào tự do hàng hải”, ông Guy Platten, Tổng thư ký Phòng Thương mại Quốc tế, nói. “Vụ tấn công đáng lên án này một lần nữa đặt các thủy thủ vô tội vào tuyến đầu của một xung đột địa chính trị”. Điều này bắt nguồn từ việc bắt giữ tàu container diễn ra chỉ vài ngày sau khi Lãnh tụ Tối cao Iran đe dọa trả đũa và “trừng phạt” Israel sau vụ tấn công vào khu phức hợp đại sứ quán Iran tại Syria, khiến các quan chức quân sự hàng đầu thiệt mạng. 

Một nhà phân tích cho United Against a Nuclear Iran (UANI) đã viết trên mạng xã hội rằng điều này có thể là một phần của phản ứng đa tầng đến từ Iran. Vài giờ sau, đã có các báo cáo về một cuộc tấn công bằng tên lửa vào Israel từ miền nam Lebanon và sau đó là các máy bay không người lái được phóng từ Iran về phía Israel.

Cho dù công ty đã lên tiếng phủ định, truyền thông Iran và quốc tế liên tục cho rằng Zodiac Maritime thực chất thuộc quyền sở hữu của doanh nhân người Israel Eyal Ofer. Zodiac Maritime cực kì nhạy cảm với sự gán ghép này và khẳng định chắc chắn công ty của họ được đăng ký ở Anh và tất cả các nhân viên của họ cũng đều ở Anh. Trong quá khứ, những tàu chở hàng khác thuộc quyền sở hữu của gia đình Ofer cũng trở thành mục tiêu cho các cuộc tấn công từ Iran. Phiến quân Houthi ở Yemen cũng liên tục cho rằng tàu của MSC có liên quan chặt chẽ đến Israel.

Trong quá khứ, những sự việc tương tự cũng từng xảy ra khi Iran bất ngờ tấn công 1-2 tàu chở hàng, thường là tàu dầu như một hành động trả đũa. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, nước này liên tục đe dọa sẽ làm gián đoạn giao thông hàng hải tại eo biển Hormuz.

Nhà phân tích nổi tiếng trong ngành Peter Sand của Xeneta gọi sự việc hôm nay là vô cùng đáng lo ngại. Ông viết trong một phân tích, “Tình hình đã rất xấu ở Biển Đỏ và Vịnh Aden vừa trở nên tồi tệ hơn nữa, khiến cho các hoạt động nhập khẩu container và xuất khẩu dầu mỏ ở Trung Đông có thể bị ảnh hưởng nặng nề.”

Dù vậy, đối với phiến quân Houthi, các nỗ lực chung toàn cầu trong việc làm giảm tốc độ và phạm vi của các cuộc tấn công vào các tàu thương mại dường như đã cho thấy kết quả. Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ tiếp tục báo cáo đã bắn hạ tên lửa và máy bay không người lái, nhưng các cuộc tấn công dần trở nên ít gay gắt và thưa thớt hơn. Một số tàu thương mại đã thành công vượt qua Biển Đỏ dưới sự hộ tống từ hải quân, tuy nhiên các hãng tàu lớn vẫn tiếp tục lựa chọn phương án an toàn đó là vòng qua châu Phi thay vì đi thẳng trực tiếp qua kênh đào Suez.

Nguồn: The Maritime Executive.