Các đặc trưng kỹ thuật của tàu và ứng dụng trong khai thác tàu

1. Các thông số kỹ thuật.

a. Tàu hàng khô tổng hợp ( MPP) 

                                                     Ship’s Specifications (Ship’s Particular)

b. Tàu chở dầu/sản phẩm dầu (Tankers)

Ship’s Specifications (Ship’s Particular)

2. Các đặc trưng kỹ thuật - khai  thác cảu tàu 

a. Đặc trưng kích thước chủ yếu của tàu biển (Principal Dimensions):

+) Chiều dài tàu (Length)

• Chiều dài lớn nhất (LOA = Length Overall ): còn gọi là chiều dài toàn bộ của tàu, được đo từ mũi tàu đến đuôi (lái) tàu. Thông số này thường được nêu trong các giấy tờ của tàu. Chiều dài của tàu cho biết tàu cần có cầu cảng dài bao nhiêu để neo đậu và xếp dỡ hàng hoá an toàn.

+) Chiều rộng của tàu (Beam/Breadth); được đo theo chiều ngang tàu tại nơi rộng nhất (Breadth Etreme = B_MAX ); (m)

+) Chiều sâu tàu (Depth): Chiều sâu tàu được đo theo chiều thẳng đứng từ đáy tàu đến mép trên của boong tàu (Depth Moulded). Chiều sâu tàu liên quan đến chiều sâu hầm hàng, khả năng chứa hàng của tàu.

+) Mớn nước của tàu (Draught = Draft)

- Mớn nước không hàng (Light Draught )

- Mớn nước đầy hàng mùa hè (Assigned Draught/ Loaded Draught/ Summer Draft)

b. Dấu chuyên chở của tàu (Load – line Marks ) và chiều cao mạn khô (Free Board):

Dấu chuyên chở của tàu (International Load Line Marks) là những đường quy định mớn nước tối đa cho phép tàu có thể chuyên chở được hàng hoá tương ứng với từng vùng, từng mùa và các khu vực kinh doanh khác nhau của tàu.

      Khi xếp hàng trên các khu vực khác nhau cần quan tâm đến các quy định về đường mớn nước để đảm bảo an toàn cho tàu.

c. Thang chia trọng tải của tàu (Ship’s Deadweight Scale)

            Các thông số chủ yếu trên thang chia trọng tải liên quan đến vận chuyển hàng hoá, gồm:

            - Mớn nước (Tính theo Mét hoặc Feet)

            - Trọng lượng toàn phần của tàu (Lượng chiếm nước)

            - Số tấn trên 1 cm chiều chìm tại các mức chìm của tàu

Mục đích: Thang chia trọng tải cho biết các mức trọng tải tại các mức chìm khác nhau theo vùng nước ngọt và nước mặn.

Ứng dụng:

            - Xác định trọng lượng hàng cần xếp lên/dỡ ra khỏi tàu tàu theo các mức chìm cho phép tại các vùng nước có tỷ trọng khác nhau;

            - Xác định mức chìm cho phép trong vùng nước ngọt và nước lợ để tàu đạt mớn nước biển dự kiến khi độ sâu của cảng không hạn chế.

Chúng ta biết rằng: mặc dù mức chìm của một con tàu ở vùng nước biển (S.W) và ở vùng nước lợ (D.W) hoặc vùng nước ngọt (F.W) bằng nhau, nhưng trọng tải tàu ở vùng nước biển (S.DWT) luôn lớn hơn trọng tải của nó ở vùng nước lợ (D.DWT) và vùng nước ngọt (F.DWT). Nói cách khác: với cùng mức trọng tải nhưng khi vào vùng nước lợ hoặc nước ngọt thì tàu chìm sâu hơn so với vùng nước mặn.

Để tàu ra cảng biển có mớn nước mặn đạt T_s thì trong vùng nước ngọt mớn nước xếp hàng T_F phải đạt mức chìm sâu hơn so với T_S một khoảng được gọi là mức chìm thêm cho phép, ký hiệu là FWA ( Fressh Water Allowance )

Mức chìm thêm cho phép được tính dựa vào khối lượng hàng được chất xếp thêm trong vùng nước ngọt và số tấn trên một Cm chiều chìm tương ứng.

 Tức là:    FWA = DQ/TPC; (m)

 Với:    DQ= S.DWT- F.DWT ;   (T)

Mức chìm cho phép trong vùng nước ngọt là: T_f=Ts +FWA; (m)

- Khi tàu xếp hàng ở vùng nước lợ (brackish/Dock Water) có tỷ trọng: 1000 Kg/M³ < r <1.025kg/M³ thì độ lệch giữa mức chìm cho phép ở vùng nước lợ so với mớn nước biển dự tính đwọc gọi là mức chìm thêm cho phép ở vùng nước lợ, ký hiệu là DWA (Dock Water Allowace).

DWA được xác định như sau:

Mức chìm cho phép trong vùng nước ngọt là: T_D=Ts +DWA ; (m)

Ví dụ về thang chia trọng tải tàu:  Ship’s Deadweight Scale

            Giả sử  Với mức chìm ở nước mặn là T_S =12 m thì S.DWT = 45.250 T

             Với mức chìm ở nước ngọt  làT_F =12 m thì F.DWT = 43.250T.(xem bảng trên)

Ta có độ lệch về trọng lượng trong trường hợp này là DQ = 2.000 T.

Do vậy, trong vùng nước ngọt để đạt tới 45.250 T thì tàu phải xếp hàng đến mức chìm sâu hơn 12 M

 Bảng Loading Scale (phần F.W) cho thấy ở mức chìm12 m thì T.P.C= 48,50 T/Cm 

        ® Để xếp thêm 2.000 Tấn thì mức chìm thêm sẽ là: FWA= DQ/TPC

                                                                                                    = 2000/48.50= 0,412 m.

        ®  Mức chìm cho phép là: T_F = 12,000 + 0,412 = 12,412m;    

 Giả sử tỷ trọng nước lợ là 1,015 T/M³  hay =1.015Kg/M³; Ta có:

  DWA = FWA x  (1.025 – Tỷ trọng nước lợ)    =  412 x  (1.025 -1.015)  =164,80 mm

                               (1.025 - Tỷ trọng nước ngọt)                      25   

Như vậy, mức chìm trong vùng nước lợ sẽ là: M_D = 12 + 0,164= 12,164 mét để khi ra biển đạt mớn nước là12 mét

d. Lượng chiếm nước và trọng tải của tàu

- Lượng chiếm nước (trọng lượng) tàu không  (Light Displacement = D₀ )

                 D₀ = G_Vỏ + G_Máy = g. d₀. L₀.B₀.T₀  :     ( Tấn)

D₀ tương ứng với trọng lượng vỏ, máy

- Trọng lượng tàu khi đầy hàng (Load Displacement )

Là trọng lượng của tàu khi chở đầy hàng ngập ngang đường nước mặn mùa hè

               D_H = G _Vỏ +G_Máy + Q_H + G _DT + G_TV = g. d_H. L_TK.B_TK.T_H  ;  (tấn)

Trong đó:  g : là tỷ trọng nước biển  (M³/T)

d_o , d_H :  Là hệ số béo thể tích phầm ngâm nước của tàu khi không hàng và khi đầy hàng

L₀,B₀,T₀ : chiều dài, chiều rộng, chiều chìm của tàu khi chỉ có trọng lượng vỏ và máy tàu

L_TK,B_TK,T_H  : Chiều dài, rộng, chìm khi tàu chở đầy hàng ngập ngang đường Summer

G_Vỏ, , G_Máy  : Trọng lượng vỏ và trọng lượng máy tàu ;  (T)